Trong bối cảnh giá bán nhà ở xã hội liên tục tăng cao trong thời gian gần đây, Bộ Tư pháp đã đề nghị bổ sung quy định giá trần nhà ở xã hội vào dự thảo Nghị quyết chính sách đặc thù, nhằm đảm bảo người thu nhập thấp được tiếp cận đúng đối tượng. Tuy nhiên, Bộ Xây dựng chưa đồng ý với đề xuất này, cho rằng cần nghiên cứu kỹ hơn về cơ chế kiểm soát.
Theo báo cáo thẩm định dự thảo Nghị quyết, Bộ Tư pháp cho rằng việc quy định giá trần nhà ở xã hội sẽ hạn chế rủi ro chính sách bị lạm dụng, giúp điều tiết hợp lý thị trường nhà giá rẻ và tránh hiện tượng biến tướng thành nhà ở thương mại.
Dẫn chứng thực tế cho thấy, mức giá nhà ở xã hội hiện nay tại Hà Nội dao động từ 18 đến 25 triệu đồng/m², cao hơn hẳn so với giai đoạn trước năm 2023 khi mức giá phổ biến chỉ từ 13 đến 17 triệu đồng/m². Dự án tại xã Tân Triều (huyện Thanh Trì) đang có giá tạm tính lên đến 25 triệu đồng/m², tương đương 1,75 tỷ đồng cho căn hộ lớn nhất. Tại Thanh Hóa, một dự án thuộc khu đô thị Vinhomes Star City cũng có giá trên 20 triệu đồng/m² – tiệm cận mức giá nhà thương mại ở một số khu vực.
Trong khi đó, theo quy định hiện hành, giá bán nhà ở xã hội do chủ đầu tư xác định trên cơ sở chi phí đầu tư, lãi vay và lợi nhuận không quá 10%, được UBND tỉnh thẩm định. Tuy nhiên, không có quy định giá trần cụ thể, khiến nhiều dự án có mức giá cao bất thường, khó tiếp cận với người thu nhập thấp.
Phản hồi từ Bộ Xây dựng cho thấy quan điểm thận trọng. Bộ cho rằng khung giá thuê và bán nhà ở xã hội đã được quản lý gián tiếp qua UBND cấp tỉnh. Ví dụ, tại Hà Nội, khung giá thuê cao nhất là 198.000 đồng/m²/tháng; tại Hải Phòng là 121.900 đồng/m²/tháng. Mức giá này đã bao gồm chi phí bảo trì và được thỏa thuận giữa chủ đầu tư và người thuê, không vượt quá khung cho phép.
Tuy chưa đồng ý đưa quy định giá trần vào dự thảo, Bộ Xây dựng cho biết đã tiếp thu đề xuất "hậu kiểm" từ Bộ Tư pháp nhằm đảm bảo tính minh bạch trong triển khai các dự án nhà ở xã hội. Bộ cũng đang xây dựng hệ thống thông tin quốc gia về nhà ở, tích hợp dữ liệu người mua để tăng cường quản lý và chống trục lợi chính sách.
Ngoài ra, Bộ Tư pháp còn đề nghị:
-
Nhà nước trực tiếp thẩm định hồ sơ người mua thay vì giao cho doanh nghiệp như hiện nay.
-
Có cơ chế xử lý các chủ đầu tư chậm tiến độ, thậm chí thu hồi dự án để giao cho đơn vị khác nhằm đảm bảo mục tiêu an sinh.
Theo Đề án phát triển 1 triệu căn nhà ở xã hội đến năm 2030, đến nay cả nước mới hoàn thành khoảng 21.000 căn – chỉ đạt hơn 16% kế hoạch giai đoạn 2021–2025. Mục tiêu 995.000 căn còn lại đang đặt ra áp lực rất lớn cho các địa phương, đặc biệt là Hà Nội và TP.HCM với chỉ tiêu lần lượt gần 45.000 và 67.000 căn hộ.