Trong thời gian gần đây, Thanh tra Chính phủ đã công bố kết luận liên quan đến công tác quản lý và thực hiện quy hoạch xây dựng tại Bộ Xây dựng, giai đoạn trước khi hợp nhất với Bộ Giao thông Vận tải (từ ngày 1/3/2025). Những tồn tại được chỉ ra đã đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc rà soát, xử lý trách nhiệm và nâng cao hiệu quả quản lý trong lĩnh vực này.
Những bất cập trong công tác quy hoạch cần sớm được khắc phục
Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, Bộ Xây dựng đã để xảy ra nhiều tồn tại kéo dài trong quá trình quản lý, trong đó nổi bật là sự chậm trễ trong việc tham mưu và ban hành văn bản quy phạm pháp luật trong giai đoạn 2015–2022. Một số đồ án quy hoạch trình lên Thủ tướng không đảm bảo tiến độ, thậm chí còn sai lệch về quy mô dân số dự báo, ảnh hưởng trực tiếp đến tính khả thi của các dự án.
Ngoài ra, Bộ chưa kịp thời phát hiện việc UBND TP.HCM áp dụng chưa đúng các quy định tại Nghị quyết 33, vốn là văn bản thí điểm nhằm đơn giản hóa thủ tục hành chính cho các dự án đô thị, nhà ở và khu công nghiệp. Những lỗ hổng trong công tác giám sát này đã kéo theo hệ lụy là các quy hoạch bị điều chỉnh nhiều lần, làm suy giảm tính ổn định cũng như định hướng phát triển dài hạn.
Một số hạn chế chính được Thanh tra Chính phủ chỉ ra bao gồm:
-
Chậm ban hành hoặc tham mưu ban hành các văn bản pháp luật liên quan đến quy hoạch xây dựng
-
Các đồ án quy hoạch không đảm bảo tiến độ và thiếu chính xác trong dữ liệu đầu vào
-
Lựa chọn tư vấn nước ngoài không đúng quy định, thiếu minh bạch
-
Công tác kiểm tra, giám sát lỏng lẻo, dẫn đến tình trạng điều chỉnh quy hoạch nhiều lần
-
Các bản quy hoạch thiếu sự đồng bộ, dẫn đến chồng chéo, gây khó khăn trong triển khai thực tế
Tình trạng chồng chéo giữa các quy hoạch, sự thiếu liên kết giữa các cấp quản lý và việc điều chỉnh quy hoạch thường xuyên đã phần nào làm suy giảm lòng tin của người dân và doanh nghiệp đối với hệ thống quy hoạch hiện hành.
Bộ Xây dựng cam kết khắc phục và cải thiện
Đáp lại các chỉ đạo từ Thanh tra Chính phủ, Bộ Xây dựng cho biết đã tiếp thu nghiêm túc các nội dung kết luận, đồng thời chủ động tham mưu để ban hành Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn nhằm tháo gỡ các vướng mắc hiện có. Bà Trần Thu Hằng, Vụ trưởng Vụ Quy hoạch - Kiến trúc, khẳng định Bộ đang triển khai hàng loạt biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quy hoạch xây dựng trong thời gian tới.
Thanh tra Chính phủ cũng đã kiến nghị Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng kiểm điểm rõ trách nhiệm của từng tập thể, cá nhân liên quan đến các hạn chế nêu trên. Đồng thời, cần sửa đổi các cơ chế, chính sách không còn phù hợp và đề xuất ban hành các quy định mới để quản lý nhà nước trong lĩnh vực này hiệu quả hơn. Việc báo cáo kết quả thực hiện kết luận thanh tra cần được hoàn thành trong quý III năm nay.
Không chỉ riêng Bộ Xây dựng, nhiều địa phương như TP.HCM, Hà Giang, Bắc Ninh, Thái Nguyên, Khánh Hòa, Bà Rịa - Vũng Tàu, Thanh Hóa, Nghệ An và Quảng Bình cũng sẽ phải tiến hành kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các tổ chức và cá nhân liên quan.
Hướng tới một hệ thống quy hoạch đồng bộ và bền vững
Công tác quy hoạch xây dựng đóng vai trò then chốt trong việc định hình không gian phát triển đô thị và nông thôn. Việc làm rõ trách nhiệm, khắc phục tồn tại, và xây dựng hệ thống chính sách đồng bộ không chỉ giúp tăng hiệu lực quản lý nhà nước mà còn tạo nền tảng cho một quá trình phát triển bền vững và có tầm nhìn chiến lược.