Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến về dự thảo Nghị quyết thí điểm nhằm điều chỉnh một số chính sách đặc thù trong phát triển nhà ở xã hội. Một trong những nội dung quan trọng nhất của dự thảo lần này là đề xuất tăng lợi nhuận tối đa cho các chủ đầu tư từ 10% lên 13%. Đây là một bước đi nhằm khuyến khích doanh nghiệp tham gia vào phân khúc này, góp phần giải quyết nhu cầu nhà ở cho người dân thu nhập thấp.
Lý do tăng mức lợi nhuận cho chủ đầu tư nhà ở xã hội
Hiện nay, lợi nhuận của các doanh nghiệp khi triển khai dự án nhà ở xã hội đang bị giới hạn ở mức 10%. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia trong ngành cho rằng mức lợi nhuận này chưa đủ hấp dẫn để thu hút nhà đầu tư. Quá trình thực hiện một dự án nhà ở xã hội thường kéo dài, từ giai đoạn xin thủ tục đến khi hoàn thành có thể mất đến 7 năm. Khi chia bình quân, lợi nhuận thực tế mà doanh nghiệp thu về chỉ dao động từ 1,3 - 1,5% mỗi năm, thấp hơn nhiều so với các phân khúc bất động sản khác.
Không chỉ lợi nhuận thấp, việc triển khai các dự án nhà ở xã hội cũng gặp nhiều trở ngại như thủ tục hành chính phức tạp, thời gian xét duyệt kéo dài, việc tạo lập quỹ đất gặp khó khăn. Điều này dẫn đến tình trạng nhiều doanh nghiệp sau khi hoàn thành một dự án không còn mặn mà tiếp tục đầu tư vào lĩnh vực này.
Tác động của việc tăng lợi nhuận lên 13%
Nếu đề xuất này được thông qua, các doanh nghiệp đầu tư vào nhà ở xã hội có thể cân đối lại bài toán tài chính, từ đó gia tăng động lực phát triển các dự án mới. Theo đề xuất, mức lợi nhuận 13% sẽ được áp dụng cho toàn bộ các dự án nhà ở xã hội, bao gồm:
-
Nhà ở xã hội được xây dựng trên quỹ đất công.
-
Nhà ở dành cho lực lượng vũ trang nhân dân.
-
Dự án nhà ở thương mại có quỹ đất 20% dành cho nhà ở xã hội.
-
Các dự án đã hoàn thành nhưng chưa được cơ quan quản lý nhà nước phê duyệt giá bán, giá thuê.
Việc điều chỉnh mức lợi nhuận này được kỳ vọng sẽ giúp đạt mục tiêu xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội vào năm 2030, trong đó Hà Nội cần hoàn thành gần 45.000 căn, TP.HCM khoảng 67.000 căn.
Thực trạng phát triển nhà ở xã hội hiện nay
Theo báo cáo từ Bộ Xây dựng, đến năm 2024, cả nước mới chỉ hoàn thành được khoảng 21.000 căn nhà ở xã hội, tương đương 16% kế hoạch đề ra. Trong khi đó, từ năm 2021 đến nay, cả nước có 644 dự án nhà ở xã hội được triển khai với tổng quy mô 580.109 căn hộ. Tuy nhiên, chỉ có 96 dự án đã hoàn thành, 133 dự án đang trong giai đoạn khởi công và 415 dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư nhưng chưa triển khai.
Nguyên nhân chính dẫn đến tiến độ chậm chạp này là do những vướng mắc trong thủ tục hành chính, việc tạo lập quỹ đất, cùng với cơ chế triển khai chưa thực sự thuận lợi cho doanh nghiệp.
Giải pháp cải thiện chính sách nhà ở xã hội
Để giải quyết những rào cản hiện tại và thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, ngoài việc tăng lợi nhuận cho nhà đầu tư, Bộ Xây dựng cũng đề xuất một số giải pháp quan trọng:
-
Đơn giản hóa thủ tục hành chính: Loại bỏ một số quy trình phức tạp như thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, thủ tục thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi, tạo điều kiện để chủ đầu tư chủ động hơn trong triển khai dự án.
-
Thay đổi phương án lựa chọn nhà đầu tư: Hiện nay, các dự án nhà ở xã hội chủ yếu được lựa chọn qua đấu thầu hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư. Bộ Xây dựng đề xuất cho phép lựa chọn chủ đầu tư theo hình thức khác để rút ngắn thời gian triển khai.
-
Hỗ trợ về nguồn vốn: Cần có các chính sách ưu đãi tài chính nhằm giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn, giảm áp lực tài chính khi triển khai dự án.
Việc đề xuất tăng lợi nhuận tối đa lên 13% cho các dự án nhà ở xã hội được đánh giá là một động thái tích cực, giúp thu hút đầu tư và đẩy nhanh tiến độ thực hiện mục tiêu 1 triệu căn hộ vào năm 2030. Tuy nhiên, bên cạnh việc tăng lợi nhuận, cần có các giải pháp đồng bộ về thủ tục hành chính, quỹ đất và chính sách hỗ trợ tài chính để thực sự thúc đẩy phát triển phân khúc nhà ở dành cho người thu nhập thấp.