TP HCM đang nghiên cứu thay đổi quy trình cấp phép xây dựng theo hướng đơn giản hóa, trong đó người dân có thể đăng ký xây dựng thay vì xin cấp giấy phép tại các khu vực đã có quy hoạch rõ ràng và quy chế kiến trúc đô thị cụ thể. Đây là nội dung được Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Văn Được công bố tại hội nghị triển khai Nghị quyết 201/2025 về cơ chế đặc thù phát triển nhà ở xã hội.
Theo ông Nguyễn Văn Được, chủ trương mới này nhằm giảm thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ nhưng vẫn đảm bảo yêu cầu quản lý trật tự và kiến trúc đô thị. Việc đăng ký xây dựng sẽ thay thế cho thủ tục cấp phép truyền thống, áp dụng cho các khu vực đã xác định lộ giới hẻm, có thiết kế đô thị và được quy định rõ trong quy chế quản lý kiến trúc TP HCM.
Cắt giảm mạnh thủ tục và chi phí cho người dân
Chủ trương bỏ giấy phép xây dựng tại khu vực có quy hoạch rõ ràng là bước đi tiếp theo trong lộ trình cải cách hành chính ngành xây dựng. Trước đó, trong công điện ngày 29/5, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu Bộ Xây dựng phối hợp rà soát và đơn giản hóa 361 thủ tục hành chính, cùng 447 điều kiện kinh doanh thuộc lĩnh vực xây dựng. Mục tiêu đặt ra là giảm ít nhất 30% thời gian xử lý và chi phí tuân thủ trong năm 2025.
Đặc biệt, Thủ tướng nhấn mạnh cần phân cấp mạnh hơn cho địa phương, loại bỏ các khâu trung gian, nhất là đối với các dự án đã có quy hoạch 1/500 hoặc thiết kế đô thị rõ ràng. Điều này sẽ giúp rút ngắn thời gian phê duyệt và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân và doanh nghiệp khi triển khai dự án.
Không buông lỏng quản lý, vẫn đảm bảo trật tự đô thị
Tiến sĩ Phạm Viết Thuận – Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP HCM – ủng hộ chủ trương đăng ký thay vì xin phép xây dựng. Ông nhận định, thay đổi này không đồng nghĩa với việc buông lỏng quản lý nhà nước mà ngược lại, còn nâng cao tính minh bạch và hiệu quả kiểm soát trật tự xây dựng.
Theo quy định hiện hành tại Luật Xây dựng 2014, thời gian xử lý hồ sơ cấp phép xây dựng cho nhà ở riêng lẻ là 15 ngày. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều người dân phản ánh vẫn gặp khó khăn trong khâu chuẩn bị hồ sơ và phải đi lại nhiều lần. Việc thay thế bằng hình thức đăng ký sẽ giúp giảm thiểu thời gian, công sức, đồng thời nâng cao hiệu quả giải quyết thủ tục tại địa phương.
Hướng tới mô hình quản lý hiện đại, minh bạch và thân thiện với người dân
Việc nghiên cứu bỏ giấy phép xây dựng tại TP HCM là một bước đi phù hợp trong bối cảnh đô thị đang phát triển mạnh mẽ, đòi hỏi mô hình quản lý hiện đại và linh hoạt hơn. Nếu được triển khai hiệu quả, đây sẽ là tiền đề để nhân rộng ra các đô thị lớn khác, hướng đến một nền hành chính minh bạch, thân thiện và hiệu quả.